Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg

ha ja! Zola en de meisjes. Ik vrees voor blackface in het geval Germinal.

Sneeuw is (en blijft) Pamuk op zijn best <3

Maryson – Meestermagiër - Het eerste zwaard: Sperling
Het is niet het woord dat het ding maakt. Het is niet de rijke fantasie die een verhaal schrijft. Jammer voor Maryson, een nóg wat meer vergeten Nederlandse fantasy-auteur als Wim Gijsen. Maryson deed wel iets wat Gijsen nooit deed. Hij zette zijn boeken om in muziek – en Thijs van Leer speelde mee! Het zal wel iets progrock-ish wezen. Ook dan kan het nog altijd beter zijn dan het boek, want dit is fantasy van c-garnituur. Het is allemaal van voor tot na van Tolkien gejat, inclusief een uitverkorene met speciale krachten, een groep reisgenoten, waarvan er al snel één sneuvelt, een oude gandalfiaanse tovenaar, een zelfverzonnen taal, en een elfig oord als rustplaats. In een klein elven-karaktertje zit nog wat pit – al gaat Maryson helaas alle erotiek uit de weg. Sowieso lijkt hij vooral haast te hebben, van enige karakterontwikkeling is geen enkele sprake, en na een paar honderd pagina's kan de lezer zich nog betrappen op een element als: 'goh de zus van het hoofdpersonage is ook mee, da's waar ook'. Nergens hebben de twee ook maar één noemenswaardige conversatie gevoerd. Waar Wim Gijsen dan nog schilderachtig en poëtisch zijn werelden schetst, blijft ook dat achterwege. Ik stel me voor dat dergelijke lappen tekst, het soort verzinsels zijn die amateur-spelleiders verzinnen als ze D&D of Warhammer of weet ik het spelen. Leuk voor ze. En voor niemand anders.

Hij zette zijn boeken om in muziek

Ad Visser stijl! De titel hint naar een reeks, deel twee zit er zeker niet in. ;)

nee er waren er eerst drie en toen nog 3. Ik heb wel deel 3 staan, hopelijk vind ik deel 2 nimmer :P

Pola Oloixarac - Las constelaciones oscuras
Moderne SF uit Argentinië. Behapbare lengte met korte hoofdstukken wat goed uitkomt want mijn literaire Spaans is wat roestig. Hoe dan ook, wel een grappig verhaal, dat zich in eerste instantie in de koloniale tijd afspeelt, dan in de nerdy techwereld. Veel gedoe met biologie en mens-machine virussen op een apart afstandelijke wijze verteld-verteld. Het leuke vond ik vooral dat de verwijzingen en invloeden grotendeels hetzelfde zijn maar dat je het echt vanuit een ander geografisch perspectief krijgt te zien, Europa is ver en oud en de V.S. is toch altijd aanwezig.

en Argentijns is misschien ook weer een ander literair Spaans dan dat van het Castellano?

Hoffmann – Leven en Opvattingen van Kater Murr
O, eetlust uw naam is kater! Zijn tijd ver, ver vooruit, het multi-talent Hoffman (naast sprookjesschrijver ook componist en all around parodist). Hier dist hij met smaak het verhaal op van een kat, een (uiteraard) uiterst ijdel beest dat graag op Fichte alludeert en (veel) meer van die dingen. Méér nog dan de eindeloze intertekstuele grappen, is de vorm van deze geschiedenis postmodern. Zogenaamd heeft de kater zijn biografie op schrift gesteld, én weer verscheurd, waarvan de achterkant dan weer is hergebruikt. Door een mens! Lukraak begint dus het een (of het ander), “helaas” wel netjes aangegeven door een 'tekstbezorger'. Meta-miauw! Ik betrapte mezelf er wel op dat ik vooral uitkeek naar de humoristische passages rond onze kater, van het andere verhaal zou ik u bijna niks kunnen berichten.

Philip K. Dick - Time Out of Joint
Lekker weer eens PKD. Deze uit 1959 is waarschijnlijk zijn eerste poging om te ontsnappen aan het SF-loopbandenwerk wat hij destijds op amfetaminen schreef. En je merkt het ook wel, lange tijd is er bijna geen SF te bekennen in dit verhaal van een man die in een idyllische buitenwijk bij zijn zuster en zwager woont en geld verdient met het oplossen van de dagelijkse puzzel in de krant. Iets waar hij zo goed in is dat hij een lokale beroemdheid is geworden. Dick gaat hier goed voor de simulatie-psychose combinatie die hij de rest van zijn carrière zou uitwerken. Geschreven tijdens de Eisenhower-jaren en daar (ik denk bewust?) een kritiek op. Heel mooi hoe je als lezer begint te beseffen dat er niets klopt wanneer de hoofdpersoon aan de rand van het dorp een tijdschrift vindt met een foto van een hele sensuele vrouw maar hem onbekende vrouw en zijn buurman achteloos observeert "Ja, Marilyn Monroe." De paranoia is echt goed gedaan, de ontknoping is dan wel erg SF van die tijd. Daar ging hij later echt goed werk van maken. Hoe dan ook de blauwdruk voor al die "Is dit de echte realiteit?"-films die in de jaren negentig zijn opgekomen (Truman Show is er grotendeels op gebaseerd.)

en Argentijns is misschien ook weer een ander literair Spaans dan dat van het Castellano?

Zelfde taal maar andere uitspraak, grammatica en vocabulaire.

Thomas Mann - Der Tod in Venedig
Mijn Duits eens even testen, dacht ik. Dat viel tegen. De vertaling van "De Toverberg" heb ik nog steeds niet uitgelezen, vooral omdat het "echte" verhaal pas BEGON na honderden pagina's geroddel over hotelgasten, kuurbeschrijvingen en eindeloos gediscussieer of een kuuroord wel of niet goed is voor de gezondheid dan wel portemonnee. In deze korte novelle die in Venetië speelt is er ook weinig sprake van enige plotontwikkeling, maar des te meer filosofische bespiegelingen over vergankelijkheid/eeuwigheid vs. jeugd/ouderdom en meer van dat. Met veel verwijzingen naar de klassieken.

ja Deutsch ist immer taai vinde ich.

Den Doolaard – Kleine Mensen In De Grote Wereld
'Ik ken maar één ijzeren gordijn', zei hij strak – 'het scherm dat de mens om zich heen trekt in zijn onverschilligheid.' De arme Den Doolaard neemt hier als een Atlas álle problemen van de jaren veertig/vijftig op zijn schouders. Geen wonder dat hij er bijna aan onderdoor ging, zoals hij zelf ooit beweerde. Hij wilde zo graag een échte kunstenaar zijn. Kleine Mensen... is een van zijn meer geslaagde pogingen. Het was tijden geleden dat ik nog eens een boek van Den Doolaard las, waarin ik wilde dóórlezen – dat niet voelde als een endurance test, omdat ik er nu eenmaal aan begonnen was om zijn hele oeuvre te lezen. De kwaliteit zit vooral in het eerste deel, waarin Franse fabrieksarbeiders discussiëren en laveren tussen God de Vader of Marx als God. Het tweede deel speelt in het naoorlogse Duitsland. Alles ligt in pijn und puin. Je voelt dat Den Doolaard het allemaal met eigen ogen zag – want hij was 'berezen'. Transcenderen doet het echter niet. Voor het slotdeel trekt het verhaal naar Amerika, inclusief magical injun. Wat veel clichés daar, maar het past bij het land, en het gaf Den Doolaard – denk ik – het idee voor een soort It's A Wonderful Life-einde.

Wim Gijsen - Deirdre: Keerkringen
Ja, ja, dan toch eindelijk een keer Gijsen. Ik had dit boek als tiener zo vaak uit de bibliotheek kunnen pakken, om dan weer afgeleid te worden. Had het destijds waarschijnlijk geweldig gevonden met vrijwel direct de introductie van Deirdre's "rijzende borsten". Nu nog steeds goed trouwens. Prima staaltje worldbuilding, eigenlijk niet meer dan een alternatieve middeleeuwen zonder draken (die voetnoten met allerlei uitleg over het muntstelsel hadden van mij weer niet gehoeven.) In wezen een zeer feministisch boek, Deirdre mag dan, waar Amerikanen altijd bovenop zitten, een soort Mary Sue-personage zijn maar dat maakt de tegenslagen ook grootser en leest lekker weg qua tempo. Wat betreft de taal opvallend goed, eerst leek het licht-archaïsch ook voor 1985, maar Gijsen heeft een subtiel muzikale stijl die nooit opschepperig is. Ga ervan uit dat hij meteen wist dat het een trilogie zou worden want het einde is wel heel open.

jaaa!

good luck met de rest, het middendeel is nogal taai, met een soort heruitvinding van de moderne wetenschap en politiek (inclusief twijfel tussen kapitalisme en communisme) door onze Dei.

Dit jaar sprak ik een ex van Wim, de Deirdre in kwestie. Althans dat beweerde zij, en gezien de hoeveelheid tranen die ze nog altijd om zijn verscheiden vergoot, heb ik de neiging het te geloven.

Canetti – Het Martyrium
(ook wel Auto da Fé en Die Blendung genoemd)
'Met reuzenkracht pakt hij het boek open slaat het dicht. Nu heeft hij de letters gevangen, allemaal, hij denkt er niet aan ze nog ooit vrij te laten. Nooit! Hij is vrij.' Zelden een boek gelezen dat zó grappig begint en daarna zó ingewikkeld wordt. Ergens las ik zelfs een vergelijking met Hegels Fenomenologie van de Geest. Een boekennerd maximus (annex geniale sinoloog) raakt helemaal van het padje als hij zijn huishoudster tot echtgenote promoveert. (Of zij hem tot echtgenoot?) Opeens wordt hij omringd door een samenzwering van idioten, waaronder onvergetelijke figuren als Fischerle, de schaakwaanzinnige dwerg, 'de Rooie Kater' (met zijn kijkgat) en figuren waarvan alleen al de naam genoeg is om een wereld op te roepen. 'Passen-Henkie'. Zoals het een debuut betaamt is het allemaal veel te ingewikkeld en doodvermoeiend, maar wat een intellectueel graf om te delven. Een loopgraaf voor intellectuelen. (Dat de sinloog als een soort vrouwenhatende incel terug in zijn cel eindigt, klopt ook precies.) De vertaling van hermeticus Jacques Hamelink helpt overigens ook geen sikkepit, enige voorliefde voor het behoud der germanismen kan hem niet ontzegd worden, en of Canetti het allemaal dermate archaïsch had bedoeld? Keine ahnung.

Joan Lindsay - Picnic at Hanging Rock
Wilde al jaren het boek ook eens lezen. In vier weken geschreven door Lindsay naar aanleiding van terugkerende dromen. De film is subliem en het boek doet er niet voor onder. Lindsay heeft een prachtige stijl, zwierige zinnen die toch gewoon helder omschrijven. De sfeer is weer geweldig met die droomachtige picnic. Ik moet de film nog een keer in de bioscoop zien maar het boek is heel sensueel, alles ademt een met moeite onderdrukte seksualiteit uit die natuurlijk perfect past in het Victoriaanse tijdperk. Ook de koppige Engelsman Michael die zegt te zijn geobsedeerd door de verdwenen Miranda is knetter-homo, net als zijn meer macho koetsier. Knap hoe Lindsay het allemaal net onuitgesproken laat. Kom er nu achter dat Lindsay een laatste hoofdstuk had geschreven waar de verdwijning enigszins bovennatuurlijk wordt uitgelegd maar dat werd door haar uitgever afgeraden. Is ook gewoon beter, in de stijl van L'avventura, dat bovennatuurlijke zit er door suggestie toch al in.

Dola de Jong – En de akker is de wereld
Een tijdje terug beleefde Dola een soort van onvoltooid verleden tijd-remonte, een vergeten auteur, vergeten omdat ze vrouw was. Of dat waar is, is weer wat anders, al kan ik me voorstellen dat de Nederlandse literaire mannetjesputterswereld geen raad wist met een Joods-later ook nog Amerikaanse balletdanseres die goed kon schrijven. Want dat kan ze.!En de akker is denk ik de enige Nederlandse roman die aan Casablanca of een authentieke Camus doet denken. De Arabische wereld aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. Vol refugies. In de chaos probeert een gezin verschoppelingen een akker tot bloei te brengen. Zeg ik, gezin? Het is uiteraard een samenstelling van bijeengeraapten. Vooral van de kinderen zijn er bijzonder veel, jong en oud. Een verfilming zou minstens de helft schrappen. Natuurlijk schemert ook het camusiaanse probleem dat de Arabische Ander niet veel meer is dan flat character, een bijzonder barre omgeving waar de westerling zichzelf en de elementen pas echt duidelijk ontwaart. Kritiek daargelaten zit de Akker vol ouderwetsch mooie zinnen en opvallend moderne psychologische gedachten.

Thomas van Aalten - Voorstad
Van Aalten brengt Ballard naar de polder, maakt daar ook gezien het inleidend citaat geen geheim van. Een scherp portret van Amsterdam in de jaren 10-20 aan de hand van het stadsdeel Babylon waar een luxueus appartementencomplex Nieuw-Babylon wordt gebouwd. Met een flinke dosis corona, hier in de vorm van een zeer persistente wespenplaag inclusief maatschappijkritische wappies. Leest als een trein in een soort absurd-realistische stijl, Van Aalten kan als geen ander de bizarre platheid van de Nederlandse consumptiemaatschappij omschrijven. Met name de eerste helft moest ik elke pagina wel lachen om een of andere snedige observatie, bijnaam of dialoog al is het uiteindelijk ook vaak van een intense treurigheid met name als seks om de hoek komt kijken. Prima spannende climax die mooi gebruik maakt van onze angst en technologische verslaving. Wat me wel opviel is dat volgens mij de redacteur van dienst af en toe heeft gesuggereerd van "kun je dit niet uitleggen?" Lijkt me wat onnodig, je begrijpt iets, of je begrijpt het niet en hebt dan dikke pech.

hear, hear.

Alhoewel:

Woolf – Orlando
Moeilijke woordenboek. Een parodie op Defoe en Finnegan's Wake tegelijk, maar zeker zo ingewikkeld als de laatste, en in hoeverre kun je dan nog van een parodie spreken? Honderden voetnoten moeten de vele intertekstuele verwijzingen duiden, die deels ook nog, ik zou haast zeggen, 'intratekstueel' zijn, omdat Virginia eigenlijk een pseudo-biografie schreef over haar goede vriendin van haar – die bijna niemand kende. Een 'jeu d'esprit' dus, stelt de inleiding duur, maar ook spielerei. Orlando wordt halverwege tóch nog goed, omdat het hoofdpersonage van het ene op het andere moment van een man in een vrouw verandert. Ineens kan Woolf treffende feminismen kwijt, en ook een vilein beeld van de man-vrouw verschillen schetsen. Het zorgt ervoor dat het boek ook in gender studies tot de klok twaalf slaat, zal worden bestudeerd. Een érg groot plezier om te lezen is het niet. Of ik moet eerst gewoon nog 10.000 andere boeken lezen!

Samuel Beckett - Molloy
Eindelijk aan de big bad Beckett. En de eerste van drie romans valt niet tegen. Mooie stijl, experimenteel maar leesbaar, en vooral de eerste helft regelmatig erg grappig. Je weet eigenlijk vrij snel dat het nergens naar toe gaat en dat er geen antwoorden komen al was de twist op het midden waar opeens veranderd wordt van personage (of is dat wel zo?!?) toch verrassend. Vreemde obssesieve Ierse mafketels het heeft allemaal wel iets en de vrije stijl bevalt me ook erg.

ha, nooit geweten dat de man ook romans schreef. (Zelfs!)

Céline – Reis naar het einde van de Nacht
Vreesde er al voor. Beste boek dat ik dit jaar las. Dan moet je eerst verplicht buigen voor de geschiedenis die van Céline een gore antisemiet maakte. Zo ranzig rabiaat als zijn boeken. Reis naar het einde laat (met een hoofdpersonage dat Ferdinand heet en overduidelijk op de man zelf is gebaseerd) die ontwikkelingsgang (die eigenlijk neergang was!) in al zijn butsen en bulten zien. Wat nog begint als pacifisme, ontaard al snel in nihilisme, om tot slot ondergronds te gaan in een zo diep doorleefde misantropie dat het bijna weer liefdevol wordt. Alleen een goede vriend durft kritiek te leveren, zei Henry Fool ooit. En Céline, die durft om zich heen te slaan. Van de Eerste Wereldoorlog, naar Afrika, naar Amerika, naar een geweldige passage in een Parijse achterstandswijk (waar Ferdinand als arts gaat werken) om tot slot te eindigen in de psychiatrische inrichting. Op het laatst wordt het meeslepende ijlen eerder een koortsig geleuter van een oude klootzak die wel zeiken kan maar enkel in kleine langzaam uitgeperste, stinkende druppels... Van die urine die langzaam rood wordt...

Van die urine die langzaam rood wordt...

Datvindjeleukhè? Zou ik weer eens moeten herlezen, kan me vooral vagelijk dat hopeloze gedoe in Afrika herinneren.

Arkady & Boris Strugatsky - Трудно быть богом/Hard To Be a God
Hier zijn je favoriete SF-broers weer. In het nawoord vertelt Boris op droge wijze hoe ze eerst van plan waren om een lekker ongecompliceerd musketiersverhaal te schrijven maar hoe ideologisch gedoe in de jaren 60 met schrijverscomités het toch weer in een wat grimmiger boek veranderde. Een mooie combinatie die later resulteerde in die vieze film die alle SF-elementen er helaas uit filterde. Na een wat mysterieus begin en gewenning aan de namen die erg op elkaar lijken (elke edelman heet Don) ontstaat een lekker leesbaar avontuur over onderzoekers van een toekomstig communistische Aarde die een planeet bezoeken die nog in de middeleeuwen leeft. Ze mogen meedoen maar verder niet ingrijpen waardoor Anton/Don Rumata een legendarische zwaardvechter wordt die een gelofte heeft afgelegd dat hij niemand doodt. Natuurlijk een Stalinistische parabel dus er is een opkomende dictatuur met bijhorende terreur. Rumata moet flink zijn best doen om zijn oogappeltjes (geliefde, wetenschappers en schrijvers) te redden van een wisse dood.

Datvindjeleukhè? Zou ik weer eens moeten herlezen, kan me vooral vagelijk dat hopeloze gedoe in Afrika herinneren.

Ik heb 'm klaarliggen in het Frans, ik las dat Céline juist bekend was om zijn gebruik van argot enzo, daar werkte ik in vertaling weinig van (en ik zal het in het Frans niet begrijpen)

Dat gedoe in Afrika, een hele heart of darkness in 20 pagina's ofzo.

Die bloederige urine past wel weer bij Hard to be a God ook, nog steeds een beetje iebel van de filmversie.

Batuman – De Idioot
Ons soort literatuur. Een en al belezenheid, die Batuman. Ik las eerder al haar non-fictie The Possessed, waar ze haar grenzeloze kennis van de Russische literatuur met grenzeloze reizen combineerde. Heel veel anders is deze 'fictie'-versie niet. Ook een heerlijk referentenspel, ook reizen richting Oost-Europa. Wel is het als roman in zekere zin normaler en 'Amerikaanser', want een groot deel speelt aan de universiteit – waar zoals iedereen weet 'ons soort mensen' rondlopen. Misschien is de overeenkomst ook wel bewust. Het hoofdpersonage blijft dromen van een film, een boek, een leven zoals fictie, maar het leven is gewoon en lukraak. Het enige wapen? Zelfrelativering die naar zelfspot neigt. 'De slaapbank was niet voor mij gemaakt, maar voor iemand die alleen kleiner was dan ik, maar ook een andere persoonlijkheid had.'

Barnes – The Noise of Time
Korte en indringende gefictionaliseerde biografie van Dmitri Shostakovich – zo aforistisch dat de fictie er haast uit sluipt, als een dief in de nacht. Het moeilijke leven van de componist die the Power niet wilde steunen, maar het wel moest. Elke paragraaf zit tjokvol perfect geformuleerde wijsheden, soms haast té veel. Barnes maakt van het leven van Dmitri Dmitriviech een compositie zoals Bach die schreef. Op elk tempo, in elk register, met wat voor kwaliteit ook gespeeld, het blijft overeind. 'The last questions of a man's life do not come with any answers, that is their nature. They merely wail in the head, factory sirens in F sharp.'

Vladimir Nabokov - Pnin
Ik stond op het punt om dit boek na 10 pagina's dicht te gooien. Hoofdpersoon die als een soort Donald Duck te laat dreigt te komen op een lezing door allerlei domme tegenslagen. Nee, verschrikkelijk. Gelukkig is het maar het begin van wat al gauw een portret wordt van een excentrieke Rus aan een Amerikaanse universiteit. Nabokov, toch de guitigste der modernisten, gaat lekker aan de slag met kwinkslagen en perspectiefwisselingen waardoor het soms duizelt maar je toch een diep beeld krijgt van deze Pnin en de post-revolutionaire diaspora. Zo melancholisch en nostalgisch, een complete wereld die langzaam uitsterft. Prachtig.

Re: Barnes – The Noise of Time

Alle onverkochte exemplaren gedumpt bij de kringloop? Vorige week een nieuw exemplaar meegenomen bij RataPlan. Netjes op de stapel 'ooit-nog-eens-lezen' gelegd.

Of Julian Barnes loopt zelf allerlei kringloopzaken af om zijn exemplaar van The Noise of Time te ruilen voor wat hij ter plekke aantreft (en daar vervolgens weer een boek over te schrijven).

hahahaha.

Nee kwam gewoon uit de bieb, there I go, ruining a good story with facts.

WFH - In de mist van het schimmenrijk
Amsterdam, het einde van WOII nadert maar de bevrijding komt maar niet. Hermans' alter ego Karel Rotteveel zit in het verzet, althans zo lijkt het want het verhaal gaat vooral over zijn relatie met Madelon, een telegrafiste die niet kan kiezen tussen Karel en verloofde Tjeu, die in alles de meerdere is van Karel (en dus de zus van Hermans vertegenwoordigt). Madelon drijft Karel tot de laatste pagina tot waanzin, maar het wordt niet duidelijk wie ze echt is en wat haar drijft. Een nauwelijks uitgewerkt personage, daar had meer in gezeten. Al met al meer "Tranen der Acacia's" dan "Damocles".

Sybren Polet - Mannekino
Polet werd me altijd aangeraden, kwam er maar niet van tot de Kringloop ingreep. Was in 1987 zelfs een Bulkboek! Waarschijnlijk stond de titel me niet aan. Stom, stom. Want heerlijk boek. De 1994 uitgave heeft nog steeds de ouderwetse jaren zestig omslag en ook qua taalgebruik is het een vreemde mix van archaisch jaren '50 met hippe ekspresso-spelling. Geeft het geheel meteen een eigen onbestemde sfeer. Het verhaal is een fijne paranoia-vertelling over een wat irritant hoogbegaafd jongetje dat volwassenen nodig heeft om zijn commerciële plannen uit te voeren. De eerste trekt het al snel niet meer, de tweede (een wat ironische copywriter) denkt hem beter onder controle te hebben. Licht eksperimenteel en toch toegankelijk, beetje ongeloofwaardig maar ook met subtiele SF-motieven. Hmmm, ik zie al De Vuurballons, sciencefiction bloemlezing. Interessant.

Grappig, ik zie verderop in de draad dat ik De Andere Stad in 2007 bij de bieb had geleend maar blijkbaar nooit gelezen.

tot de Kringloop ingreep

YES.

Geweldig boek inderdaad. Helaas (?) nooit verfilmd, noch in het Engels (?) vertaald. Het ene had het andere wel op kunnen leveren. Distopie met humor.

Bij In de mist van WFH had ik (ook) het gevoel dat er meer in had gezeten. Beetje lui rollin' on talent.

Ja inderdaad, hoe is dit nooit verfilmd? Heeft echt wel die filmische vibe, café met rare poppen, die paranoia.

Hašek – De lotgevallen van de brave soldaat Švejk
Volkomen waanzinnig meesterwerk. In feite één grote running gag, ruim 700 pagina's uitgemolken als een geile jonge boerin die een overrijp gespeende koe voor zich heeft (om in stijl te blijven). De brave soldaat Švejk heeft iets van Don Quichote. De nitwit die in al zijn onnozelheid de onzin van het leven (in dit geval: de oorlog) illustreert. Pagina na pagina dist hij anekdotes op, terwijl hij gaandeweg tonnetjerond de Eerste Wereldoorlog inrolt. 'Ik kende eens een...'. Het blijft grappig! Daarbij helpt ook zijn op eten, seks en goede manieren gespitste gezelschap. Er waren eens een esoterische kok, een tragische veelvraat en de patriottische Lieutenant Dub. (Ik claim die naam als ik ooit reggae ga maken.) Het boek eindigt zoals het moest eindigen, zomaar uit het niets, omdat de onfortuinlijke Hašek op veertigjarige leeftijd aan de tering stierf. Ware dat niet gebeurt, dan schreef hij waarschijnlijk nu nóg verder. 'Dat doet me denken aan...'

@Ludo De Penguin-editie heeft plaatjes zie ik. De NL-vertaling ook? Bijna 800 pagina's zie ik...niet niks.

Nee, helaas niet! Zou wel bij het picareske passen.

Georges Perec - W of de jeugdherinnering
De magiër Perec waagt zich aan een autobiografie maar dat gaat natuurlijk niet zo maar. Tweedelige opzet, een zijn vroegste herinneringen tot zijn terugkeer naar Parijs na de oorlog. Het tweede is een fantasieverhaal van een verdwenen jongen die na een schipbreuk misschien op het eiland W is terechtgekomen. De autobiografie is in de basis triest, beide ouders overleven de oorlog niet, maar Perec worstelt mooi met al dan niet authentieke herinneringen en maakt soms fraaie verbanden naar later, bijvoorbeeld de opnamen van Un Homme qui dort. Zijn jeugdige enthousiasme over De Drie Musketiers, die hij niet in volgorde leest is ook heel innemend. De fictie is vreemd, W blijkt een maatschappij die geobsedeerd is door sport. Alles is ingedeeld voor de competitie tussen dorpen, met verschillende sporten en competities. Naarmate het boek vordert wordt die obsessie steeds grimmiger en zo komt alles op de laatste pagina's weemoedig bij elkaar. Prachtige boekomslag van Perec met zwarte kat op zijn schouder.

Geweldig! (ongelezen) een soort 'Spel zonder grenzen' is Perec altijd geweest.

Jesse Walter – De Donut Man
Goed voornemen: dit jaar alleen maar boeken lezen van schrijvers waarvan ik nog niet eerder wat gelezen heb. Twijfelachtig voornemen: wat meer 'nieuwe' boeken lezen, in plaats van de Haseks van de wereld. Reden van twijfel: De Donut Man. Een bejubelde semi-detective van de million seller Jesse Walter. Als pageturner werkt het verhaal wel, maar dat heb je al snel in een crimineel milieu. Wat dat betreft is het gewoon een Netflix-serie op papier. De Donut Man zit in een getuigenbeschermingsprogramma en woont nu in Spokane, een stadje van niks, een leven van niks. Het had een mooie The Assistant-achtige roman over zelfverbetering kunnen worden. Maar de criminaliteit haalt hem in (heeft onze Vince eigenlijk nooit losgelaten) en daardoor wordt het – o ironie – gewoner, saaier en maffioser. Wanneer Walter halverwege dan ineens uit het niets ook nog een matige verhaallijn met een lokale cop introduceert, en later – oeh literair – ook nog even vertelt vanuit het gezichtspunt van Reagan en Carter (verkiezingsjaar 1980) is alle panache er definitief af.

Leonora Carrington - The Hearing Trumpet
Carrington was een van die mooie kunstenaressen die het surrealisme rijk was en extra cool maakte. Naast haar freaky schilderijen schreef ze ook verhalen en romans als The Hearing Trumpet. Amusant surrealisme dat prima wegleest omdat Carrington Britse humor weet te combineren met allerlei absurde situaties. Ook leuk dat de hoofdpersoon een hoogbejaarde, wat dove dame is die door haar familie naar een inrichting/bejaardenhuis wordt gestuurd. Allemaal rare mensen inclusief de directeur. Een schilderij van een Spaanse non in de eetkamer trekt vooral de aandacht en zo gaan we van verhalen in verhalen naar een ijskoude apocalyps al overleven de dames en de katten het heel gezellig.

ha, cool. Multi-talent!

Atilgan – De Lanterfanter
'Waarom was hij vergeten dat hij zich in een tijdperk bevond waarin de mensen snel leefden?' Zuiver existentialistische Turkse roman. Een zelfverklaarde nietsnut verbrast zijn geld terwijl hij zijn obsessie uitleeft. Met zichzelf en zijn eigen lichaam. Met vrouwen en hun benen. En maar sartriaans denken. Denken, denken, denken. Een tijdje probeert hij schilderijen te verzamelen om de leegte van de Zinloosheid van het Bestaan te vullen. Boeken, dan? Werkt ook al niet. Atilgan schrijft het allemaal superintellectueel op. Elke pagina een wijze zin. En heel veel raki. De anijsssmaak is gruwelijk klef, maar in elk geval vergeet je dan dat je denkt.

Schaap – Ondeeds De Loutere
Door de Wim Gijsen-exegese ook wel eens een kort verhaal van folkzanger en fantasyschrijver Peter Schaap gelezen, toen leek me het nogal koddig, boertig, gekruid met middeleeuwse humor. De roman Ondeeds begint ook zo. Een kluizenaar, geplaagd door de geneugten van het vlees en andere lichamelijke ongemakken. Na een tijdje begint er echter opvallend veel Latijn in de tekst op te duiken en wordt het toch een waar christenverhaal. Ik snap nu beter dat juist Schaap Gijsens Unvollendete mocht voltooien. Zo geconcentreerd en tegelijk detailrijk als Gijsen wordt het nooit, ik denk dat Schaaps eigene toch meer in de humor dan in religieuze loutering lag, maar als het 'nieuwe Nederlandse talent', moest hij van Meulenhoff natuurlijk eerst een tijdje braaf de meester imiteren.

Bret Easton Ellis - The Shards
Dan toch een nieuwe roman. Het begin is fenomenaal. Ellis beschrijft hoe hij al vanaf het begin van zijn carrière dit boek wilde schrijven over iets wat aan het eind van zijn high schooljaren in 1981 is gebeurd. Hij doet dat op zo'n slimme manier dat ik er de eerste honderd pagina's van overtuigd was dat het allemaal echt was. Op een gegeven moment neemt de fictie het duidelijk over en wordt het een soort vreemde autobiografie als horrorfilm inclusief een groot aantal genreclichés (de autoriteiten die je niet geloven, de nieuwsgierige hoofdpersoon met te grote fantasie die zijn neus in allerlei zaken steekt, het lege huis waar misschien iets is gebeurd, etc). Maar het meta-aspect blijft, waarbij Ellis soms terugkijkt en uitlegt "ja, zo ging dat toen" en ook in zijn hele precieze semi-lyrische beschrijvingen van het leven als tiener in Los Angeles bewust is hoe geprivilegieerd hij was. Aan de andere kant, zoals hij vorige week in Amsterdam uitlegde, de "predator"-gebeurtenis halverwege was hemzelf ook overkomen, al doet hij daar net als fictie-Bret vrij luchtig over. De laatste 100 pagina's zijn superspannend en las ik in een ruk uit. Intrigerend boek, eigenlijk zijn versie van The Secret History.

Palmen – De Wetten
'Ik hou van mannen. Ze zijn eenzaam.' Filosofische zelfwording die tegelijkertijd – in haar eigen woorden – een ontwording is, en misschien ook nog een ontwoording - mijn woorden. ('Een titel kan toch nooit de lading dekken.') Palmens debuut begint nog verrassend toegankelijk, haast austeriaans, wanneer het hoofdpersonage (uiteraard een filosofiestudente) een astroloog ontmoet, in de boekwinkel waar zij werkt. Hij gelooft heilig in betekenis, zó heilig dat ie het overal ziet en dan gek wordt. De studente zou zoiets ook wel willen en smacht daarom naar oude wijze mannen. In het boek ontmoet ze er uiteindelijk 7 (vast geen toeval). Die katholieke opvoeding laat je niet los, hoeveel Sartre, Foucault of Derrida je ook leest. Het Woord is Heilig. Palmen speelt er een fijn taalspel mee. Soms irritant slim, maar vaak ook heel eerlijk en kwetsbaar.

Kōbō Abe - 砂の女/The Woman in the Dunes
Wilde ik al jaren lezen. Een klassieker van de Japanse literatuur uit 1962, twee jaar later legendarisch verfilmd. Je ontkomt niet aan de vergelijking. De set-up is natuurlijk hetzelfde, een insectenverzamelaar is op zoek naar een nieuw soort in de duinen, mist de laatste bus en weet een overnachting te regelen in een dorp. Het vervallen huisje in een gat in de duinen komt hij niet meer uit. Het boek is echt in de lijn van Kafka, existentiële onmacht, nietigheid en acceptatie van je lot, misschien een flink scheut Marxisme gezien het volstrekt nutteloze werk. Meer dan de film is het zand indringend en viezig. Het is echt heel naar allemaal. Aan de andere kant heeft de film, die door Abe zelf werd geadapteerd (het begin van een lange samenwerking), het sjamanistische ritueel, wat een meesterzet is en natuurlijk de muziek van Toru Takemitsu. Echt complementaire werken.

Stefan Denaerde – Buitenaarde Beschaving
'Jullie ruimtevaartwedloop zal derhalve niet veel meer kunnen opleveren dan enig planetair verkeer binnen het zonnestelsel, dus naar dode planeten.' Hadden we maar ruimteschepen in de vormen van 'zonnewielen' moeten bouwen! Zo leert althans Stefan van den Aarde (een pseudoniem uiteraard, en een van de betere grapjes) van een stel buitenaardse wezens bij Walcheren. Buitenaarde Beschaving is een van de merkwaardigste boeken die ik ken. SF op Ankh-Hermes, de beruchte esoterie-pusher. Je kunt dit 'essay' het beste zien in de dalende lijn die via Plato's Grot en Pirsigs Motorfiets naar Stefs Ufo's loopt. Een amalgaam van filosofische, futorologische, technologische en krankzinnige ideetjes. 200 pagina's houden de Iarganen een monoloog tegen tegensputterende Stef, maar gaandeweg leert hij dat hun doodenge technologisch perfecte Trust-communisme toch echt het beste is dat er bestaat. Eeuwigheidswaarde heeft het broddelwerk vooral door de werkelijk práchtige illustraties van Rudolf Das. Denaerde, eigenlijk Ad Beers, was dan weer een steenrijke Quote 100 genoteerde autohandelaar, wat het VVD-gehalte van de Iargaanse samenleving aardig verklaart.

nog altijd in druk en te koop via managementboek.nl

o_O

George Orwell - Homage to Catalonia
Eindelijk gelezen en maakt zijn faam totaal waar. Orwell komt in Spanje aan en besluit eigenlijk meteen om tegen het fascisme te vechten door zich enigszins arbitrair aan te melden bij de anarchistische militie POUM (en van de vele afkortingen waar al snel je hoofd van gaat tollen.) Op een bepaald niveau is het een essentieel conflict in de wereldpolitiek van die tijd en toch is het Oud Spanje op zijn best/slechtst, lieve mensen maar nog met een been in de middeleeuwen. Vechten is vooral verveeld wachten en Orwell beschrijft dat in detail, vaak verwonderd over de Spaanse gewoonten. Sowieso een groot observator met een mooie heldere stijl en winnende mix van Engelse ironie met empathie. Echt een good guy. Terug van het front worden de anarchisten genaaid door de communisten onder invloed van Moskou. Historische fout waardoor anarchisten tot op vandaag geen communist vertrouwen. En zo wordt de frisse wind die in het begin door Barcelona waait teruggedraaid en keert de klassenmaatschappij terug. Een unieke mix van politiek manifest, journalistiek en jongensboek.

Hmm fascinerend, de laatste middeleeuwse oorlog

Ferron - de Walsenkoning
'Pffft, om met Joop Zoetemelk te spreken.' 200 pagina's schuimsbekkende, schuinsmacherende, schoonletterige Woede. Ferron rekent af met alles dat langskomt, en alles waar ie vandaan kwam. Ofwel, zijn moeder en het vreselijk sufkuttige Haarlem. Haar lam Ferron, de mislukte bodejournalist fulmineert uitstekend en zijn geschiedenis is een en al pijn en verlating, maar god, het had ook best bij de therapeut kunnen blijven. Het leven is geen roman, onze kankerende verslaggever ging later gewoon aan darmkanker ten onder, ondanks dat hij al het smerige opgekropte hier toch uit had gedreven.

het had ook best bij de therapeut kunnen blijven.

LOL.

Philip K. Dick – De Man in het Hoge Kasteel
Wonderschoon en wonderlijk boek. Sowieso het beste boek dat ik dit jaar las, maar ook gewoon het beste boek in tijden. Een echte doorlezer, waarbij je uit pure leeslust juist gaat 'sparen', om het al langzaam en in kleine doses, nog lekkerder te maken. PKD zet een alternatieve geschiedenis op poten waarin Duitsland en Japan de Tweede Wereldoorlog hebben gewonnen en binnen een paar jaar ook maar meteen Venus en Mars hebben bereikt. In de voormalige Verenigde Staten dolen de 'oorspronkelijke' bewoners in verwarring rond. Niemand weet nog hoe zich te gedragen, de achterdocht heerst alom. Leidraad voor het leven is de I Tjing geworden, die te pas en te onpas wordt geraadpleegd. In de nieuwe 'gefuseerde' maatschappij is een boek van ene Abendsen (het avondland, enzo) net een bestseller. Daarin wonnen de Amerikanen de oorlog! Ja, ja! Het meta-aspect hád flauw kunnen zijn, maar wordt uitgewerkt in een geweldig filosofische kunsttheorie, gesymboliseerd (letterlijk en figuurlijk) door nieuwe sieraden. Uiteraard werkt het boek (van PKD, of toch de I Tjing op zich!) naar een ontmoeting met de Schrijver, de tovenaar van Alles, die zich nog nét niet onthult als PKD zelve. 'Iedereen heeft zijn geheimen over de manier waarop hij dingen doet. U hebt de uwe, ik de mijne. Als u mijn boek leest moet u het accepteren zoals het geschreven is, net zoals ik moet accepteren wat ik zie.'

Thomas Olde Heuvelt – HEX
Onaardig voor Olde Heuvelt dat ik zijn HEX lees ná The Man in the High Castle. Da's geen eerlijke wedstrijd. Toch kregen beiden ooit de prestigieuze Hugo Award. Het vuistdikke HEX moet het zeker de eerste paar honderd pagina's hebben van spielbergiaanse schwung. Vlot verteld, veel humor en boordevol popcultuur-referenties. (Op het irritante af.) De pitch van het 'filmscenario to be', is zeker niet gek. Het oerhollandse dorpje HEX is al jaren, jawel, behekst. De AIVD heeft met hulp van lokalo's alles zó geregeld dat de buitenwereld helegaar van niks weet. Heb je de euvele moed er een huis te kopen, dan komt een bezoekteam je het akelige nieuws vertellen. Onze heks verschijnt overal (maar nooit in Ubbergen). Voor bijna 600 pagina's is het idee lastig geloofwaardig te houden, wat richting finale gaat knellen. Dan doet Olde Heuvelt het enige dat 'm nog van lachwekkendheid kan redden. De totale overdrive aan, in een waanzinnige finale. Diepzinnigheid 0 dus, maar een zondeverhaal is ín het christelijke metaforische toch wel weer eens wat anders, dan Jezus-figuren.

Die PKD is wel een van de mooiste sf-boeken ooit, totaal eigen sfeer. Dat gedoe met die kunst, zo mooi.

Louis Couperus - Eline Vere
Onvermijdelijk, daarom ook wat aan de late kant. Realiseerde me nu pas dat dit het debuut was van Coup, meteen een kloeke roman (kan me vagelijk herinneren dat het als een feuilleton werd gepubliceerd en volgens de overlevering men in Den Haag op de dag van de publicatie van het laatste deel massaal aan het spoileren was: "Weet je het al? Eline is dood.") Ah fijn. Typisch laat-19de eeuwse roman over de gegoede burgerij en tragische vrouwfiguur, de erg leuke Eline, beetje arty, beetje uitdagend, beetje dromerig. Couperus neemt de tijd zodat veel personages naast Eline worden uitgediept waaronder haar concurrente Frederique (ook leuk) en zo ontstaat een mooi beeld van een raar moment in Nederland, mensen die het echt heel goed hebben, heerlijk met Franse zinnen strooien, net terug uit Indië zijn. Verder veel soapachtige ontwikkelingen met twijfels over liefdes, misvattingen en stug je noodlot kiezen. Heel 19de eeuws verschijnen de opiumdroppels ten tonele. Goed en ik heb weer af en toe weer moeten lachen om prachtig geaffecteerde dialogen, beschrijvingen of woorden ("Théodore schrijft, dat Suzanne en Van Stralenburg met de kleine bébé over een week bij hen komen logeeren en mama was een en al agitatie.")

mamá!

Iets te soapy wellicht, maar wat moet het prachtig zijn om deze roman zich iedere dag weer in de krant te zien ontvouwen, hoe lang zal het geduurd hebben, 1 vol jaar?

Bestaat ook een peperdure Nederlandse filmadaptatie van met een heel dui-de-lijk scenario van Jan Blokker.